Tryptyk ołtarzowy



Tryptyk_oltarzOryginalnie, dwuskrzydłowy ołtarz NMP Matki Pięknej Miłości został stworzony w 1985 roku przez  artystę malarza prof. Stanisława Bąkowskiego (ur.1929). Chociaż wykonano go współcześnie, przypomina tablicowe malarstwo gotyckie z ruchomymi skrzydłami, malowanymi i złoconymi obustronnie.

W polu głównym przedstawiona jest postać NMP Matki Pięknej Miłości. Od strony awersu po jej lewej stronie znajduje się postać św. Jacka Odrowąża, dominikanina i gorliwego misjonarza ukazanego z figurką Matki Boskiej w jednej ręce i monstrancją w drugiej. Po prawej stronie widoczna jest św. Jadwiga Śląska, popularyzatorka życia zakonnego i fundatorka klasztoru cysterek w Trzebnicy, przedstawiona z makietą kościoła w rękach. Od strony rewersu, po zamknięciu skrzydeł ołtarza, znajduje się 5 ważnych scen z życia Jezusa Chrystusa: Zwiastowanie, Prezentacja Chrystusa w Świątyni, Ucieczka do Egiptu, Chrzest Chrystusa oraz Chrystus niosący Krzyż. Wszystkie sceny namalowane są farbami olejnymi na złoconych tłach płatkami metalu w dwóch odcieniach, cieplejszym i chłodniejszym. Podobrazie do obrazów wykonano w całości z różnego rodzaju drewna klejonego.

Scena główna ołtarza nawiązuje do Madonny z Różą z ołtarza głównego kolegiaty w Bydgoszczy, którą znawcy uważają za arcydzieło sztuki gotyckiej w Polsce i za jeden z najpiękniejszych wizerunków Matki Bożej słynących łaskami. Bydgoska Madonna pochodzi prawdopodobnie z XV wieku z kolońskiej szkoły S. Lochnera. Obraz słynący cudami przedstawia Madonnę Apokaliptyczną obleczoną w słońce, z księżycem pod stopami, Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce i pąsową różą w dłoni prawej. Dzieło to było dwukrotnie koronowane. Pierwszej koronacji dokonał 29 maja 1966 roku kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski i nazwał on Madonnę – Matką Bożą Pięknej Miłości. Odtąd nazwa ta figuruje powszechnie w odniesieniu do opisywanego wizerunku. Drugiej koronacji dokonał 7 czerwca 1999 roku papież Jan Paweł II, w trakcie mszy świętej na bydgoskim lotnisku, dekorując obraz dwiema nowymi koronami.

Matka Boska z parafii tarchomińskiej również obleczona jest symbolicznie w dwie metalowe korony, obsadzone szlachetnymi kamieniami. Postacie Madonny i Dzieciątka ukazane są w sposób wyidealizowany, twarze mają podobne rysy z łagodnym uśmiechem. Jezus unosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, lewą wskazuje na Madonnę. Tło obrazu jest płaskie, w całości pokryte złotem, symbolizującym nadprzyrodzoność. Od postaci Maryi odchodzą we wszystkich kierunkach złociste, ostro zakończone promienie. Jej postać ukazana jest w charakterystycznym kontrapoście, fałdy szat miękko układają się i spływają wzdłuż ciała co jest typowe dla dawnego malarstwa epoki „Pięknych Madonn” tzw. stylu „łamanego”[1], który występował w XV wieku na terenach Polski.

Obraz należy do grupy przedstawień Madonny Apokaliptycznej, które znane są także pod innymi określeniami tk.j.: Assunta, Madonna w Glorii, czy Mulier Amicta Sole. Źródło tych wyobrażeń stanowi fragment XII rozdziału Apokalipsy św. Jana, gdzie znajdujemy opis przedstawionego zdarzenia: „Potem wielki znak ukazał się na niebie: Niewiasta obleczona w słońce i księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu. A jest brzemienna… I stanął Smok przed mającą porodzić Niewiastą, ażeby skoro tylko porodzi, pożreć jej Dziecię. I porodziła syna… I nastąpiła walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem; i wystąpił do walki Smok i jego aniołowie, ale nie przemógł i już się miejsce dla nich w niebie nie znalazło; i został strącony wielki Smok, Wąż starodawny, który się zwie diabeł i szatan…” (Ap 12, l—2a. 4b—5a. 7—9)[2].

Przedstawienie postaci Matki Bożej Pięknej Miłości zawiera w sobie niezwykle bogatą symbolikę i bogactwo przekazywanych treści. Stojąca na półksiężycu Matka, która porodziła Syna Bożego, otoczona promienistą mandorlą jak słońcem, mająca na głowie koronę to często występujący typ przedstawieniowy Niepokalanie Poczętej Maryi. Księżyc pod stopami Najświętszej Panny symbolizuje zmienność, ponad którą została Ona wyniesiona, Jej zwycięstwo nad grzechem, a także przemijalność i znikomość ziemskiego świata. Ten szczególny obraz ukazuje nam Maryję jako Matkę Pięknej Miłości, która jest naszą Przewodniczką i Orędowniczką na drodze ku Chrystusowi, Królową i Matkę Kościoła, Niewiastę Apokaliptyczną. Inspiracją tematyki obrazu były przede wszystkim słowa z Pisma Świętego: „Jam Matka Pięknej Miłości”, pochodzące z przemowy Uosobionej Mądrości z Księgi Syracha w Biblii łacińskiej po w. 17 w rozdziale 24. Słowa te są umieszczone na banderoli u stóp Pani Tarchomińskiej i wskazują na Jej najważniejsze przesłanie.

Postać Marii przyozdobiona jest w charakterystyczny błękitny płaszcz ozdobiony złotymi liliami andegaweńskimi, symbolizującymi przede wszystkim Królową Niebios. Lilie nawiązują także do stroju św. Jadwigi, królowej Polski i żony Władysława Jagiełły z dynastii andegaweńskiej. Błękitny kolor płaszcza jest symbolem nieba, znakiem nieskazitelności, niezawisłości, czystości, jest kolorem Matki Najświętszej. Róża jest jednocześnie uosobieniem samej Maryi ale także Jezusa, „owoc Jej żywota”, którego Ona urodziła, wychowała, przy którego śmierci była obecna. Kwiat róży zapowiada także męczeńską śmierć Chrystusa.

Opracowała Marta Gościcka – konserwator dzieł sztuki

[1] J. T. Wojnar, Matka Pięknej Miłości – Pani Tarchomińska,

http://www.niedziela.pl/artykul/22627/nd/Matka-Boza-Pieknej-Milosci—Pani

[2] http://sanktuariapolskie.info/diecezje/36/przemyska/sanktuaria/85/sanktuarium-matki-bozej-hyznenskiej

http://www.niedziela.pl/artykul/22627/nd/Matka-Boza-Pieknej-Milosci—Pani

http://sanktuariapolskie.info/diecezje/36/przemyska/sanktuaria/85/sanktuarium-matki-bozej-hyznenskiej

Komentarze są zamknięte.